Akım korumalı priz (surge protector) ve basit bir çoklu priz ya da uzatma kablosu arasındaki farklar pek çok kullanıcı için bir gizem olmaya devam ediyor. "Akım korumalı priz gerekli mi?" veya "LED TV için akım korumalı priz şart mı?" gibi sorular, elektronik cihazlarımızın güvenliği söz konusu olduğunda akla ilk gelenlerdir.
Pek çok kişi mağazadan akım korumalı priz almak niyetiyle ayrılır, ancak aslında ellerinde sadece bir uzatma kablosu olduğunu fark eder. Bu rehber, akım korumalı priz nedir, ne işe yarar ve en iyi elektronik cihaz koruma çözümleri için nelere dikkat etmeniz gerektiğini açıklıyor.
Görünüşleri neredeyse aynı olsa da, bu iki ürünün işlevi temelden farklıdır.
Basit Uzatma Kablosu: Sadece elektrik akımını tek bir kaynaktan birden fazla çıkışa uzatan bir aksesuardır. İçinde herhangi bir koruma mekanizması bulunmaz.
Akım Korumalı Priz: Özel bir dahili bileşene sahiptir. Voltaj dalgalanması, güç dalgalanması veya yüksek gerilim oluştuğunda bu bileşen (Metal Oksit Varistörler - MOV'lar), fazla enerjiyi elektrik tesisatının topraklama hattına yönlendirerek "kelepçeler".
Bu sayede bağlı olan bilgisayar için akım korumalı priz, TV, oyun konsolu ya da ses sistemi gibi cihazlarınızın zarar görmesini önler.
Özellikle sık sık elektrik arızaları, elektrik kesintisi yaşanan bölgelerde, büyük motorların (asansör, büyük klima) bulunduğu binalarda veya yıldırım düşmesi etkisi riski olan yerlerde yüksek voltaj koruması sağlayan bir priz kullanmak hayati önem taşır.
En iyi akım korumalı priz modelini seçerken aşağıdaki akım korumalı priz özellikleri ve teknik detaylar kritiktir:
Koruma kapasitesini gösteren en önemli ölçüttür.
Joule değeri ne kadar yüksek olursa, prizin absorbe edebileceği enerji dalgalanması miktarı o kadar fazladır.
Hassas cihazlar için yüksek Joule değerli akım korumalı priz ($1000$ joule, $1600$ joule ve üzeri) modelleri tercih edilmelidir. Örneğin, LED TV için en iyi akım korumalı priz seçimi yapılıyorsa yüksek jul değeri şarttır.
Bu, korumanın devreye girdiği voltaj seviyesidir.
İdeal olarak bu değerin düşük olması gerekir. $330 \text{ volttan}$ başlayan derecelendirmelerde, $330 \text{V}$ en yüksek korumayı sağlayan değerdir.
Satın aldığınız ürünün güvenilirliğini kanıtlayan sertifikalara sahip olduğundan emin olun.
UL, CE gibi standartlara uygun sertifikalı priz veya garantili priz modelleri, üreticinin güvenlik ve performans standartlarını karşıladığını gösterir. Bu sertifikalar, yangın veya elektrik çarpması risklerine karşı koruma sağlandığının işaretidir.
Pek çok kaliteli akım korumalı priz üzerinde bir LED ışıklı priz göstergesi bulunur.
Çalışma Göstergesi: Bu ışık, prizin içindeki koruma bileşenlerinin (MOV'lar) hala çalıştığını gösterir. Büyük bir akım darbesi sonrasında bu bileşenler kendilerini feda ederek cihazlarınızı korur ve işlevini yitirir. Işık söndüğünde, prizin artık koruma sağlamadığını ve yenilenmesi gerektiğini anlarsınız.
Topraklama: Akım koruma işlevinin gerçekleşmesi için prizin bağlı olduğu elektrik tesisatının düzgün bir topraklama hattına sahip olması zorunludur. Topraklama olmadan akım korumalı priz istenen performansı gösteremez.
Bir çoklu priz üzerinde sekiz yuva olması, sekiz cihaz takmanız gerektiği anlamına gelmez. Ne taktığınız, kaç tane taktığınızdan daha önemlidir.
Düşük Güç Tüketimi: Bilgisayar, modem için akım koruma prizi, TV gibi cihazlar görece düşük akım çeker.
Yüksek Güç Tüketimi (Isı Yayan Cihazlar): Tost makinesi, saç kurutma makinesi, elektrikli ısıtıcı, klima için akım koruma gibi ısıtma elemanları içeren cihazlar çok daha fazla akım çeker.
Bu tip yüksek akım çeken cihazların aynı anda bir prize bağlanması kısa devre koruması devreye girse bile aşırı yüklenmeye ve sigorta atmasına yol açabilir. Bu durum sık yaşanıyorsa, evinizin elektrik tesisatının yetersiz olduğu anlamına gelir ve bir elektrikçi çağırmak, ek priz ve devre ekletmek en güvenli çözümdür.
Akım korumalı priz modelleri ve uzatma kabloları zamanla hasar görebilir ve bu, yangın tehlikesine yol açabilir.
Kabloyu Gizlemeyin: Uzatma kablosunun kimsenin takılmaması için halı altından geçirilmesi, yapabileceğiniz en tehlikeli şeylerden biridir. Yürüme baskısıyla kablo içindeki teller zamanla kırılır, ısınır ve bu durum yangın riskini artırır.
Hasar Kontrolü: Kablonun veya prizin kendisinin herhangi bir yerinde yıpranma, yalıtımın sertleşmesi veya kırılması gibi bir hasar fark ederseniz, cihazınızı atmalı ve yeni bir güvenli elektrik aksesuarları ürünü almalısınız.
Akım Korumları Prizlere ve daha fazlasına endustriyelmarket.com üzerinden ulaşabilirsiniz.