Fotosel, modern aydınlatma ve güvenlik sistemlerinin temelini oluşturan, ortamdaki ışık şiddetini algılayarak elektrik devrelerini otomatik olarak kontrol eden bir ışık sensörüdür. Halk arasında Fotosel Lamba, Fotosel Göz veya Fotosel Röle gibi farklı isimlerle anılır, ancak temel görevi enerji verimliliğini sağlamaktır.
Peki, Fotosel nedir ve nasıl çalışır, Fotosel ile sensör arasındaki fark nedir ve neden otomatik aydınlatma için gereklidir?
1. Fotosel Nedir ve Nasıl Çalışır? (Temel Çalışma Prensibi)
Fotosel, ışık enerjisini algılayan ve buna tepki veren elektronik bir sensördür. En yaygın fotosel türü, ışık düştüğünde direnci azalan, karanlıkta ise direnci yükselen Foto direnç (LDR - Light Dependent Resistor) bazlı olanlardır.
Fotosel Çalışma Prensibi:
Gündüz, ortamdaki ışık şiddeti yüksektir. Fotoselin direnci düşüktür. Bu durumda, fotosel ile entegre olan Fotosel Röle devreyi açık tutar ve elektrik akımının lambaya gitmesini engeller.
Akşam olduğunda veya ortam karardığında, ışık algılama seviyesi düşer. Fotoselin elektriksel direnci yükselir.
Yükselen direnç, Elektronik Sensör devresini tetikler. Bu tetikleme sonucunda röle kapanır ve otomatik aydınlatma sistemi devreye girerek ışık yanar.
Fotosel ile Sensör Farkı: Fotosel, aslında bir tür Işık Sensörü'dür ve özel olarak sadece ışık seviyesini algılar. Sensör ise (hareket, sıcaklık, basınç vb.) çok daha geniş bir algılama ailesini ifade eder. Yani her fotosel bir sensördür, ancak her sensör fotosel değildir.
2. Fotoselin Görevi ve Kullanım Alanları
Fotoselin temel görevi, manuel müdahaleye gerek kalmadan aydınlatma kontrolü sağlamak ve gereksiz enerji tüketimini önlemektir. Bu sayede enerji tasarruflu fotosel modelleri ile önemli ölçüde maliyet düşüşü sağlanır.
Önemli Kullanım Alanları:
Sokak Aydınlatması: En klasik ve yaygın kullanım alanıdır. Gece otomatik açılıp, gündüz otomatik kapanan sistemlerde kullanılır. (Sokak aydınlatması için fotosel seçimi kritik öneme sahiptir.)
Dış Mekan Aydınlatması: Bahçe aydınlatması, otoparklar ve duvar tipi armatürlerde, ışığın sadece gerektiğinde yanmasını sağlar. (Suya dayanıklı fotosel çeşitleri tercih edilir.)
Otomatik Kapılar/Asansörler: Güvenlik bariyeri olarak da kullanılır. Örneğin Fotosel Asansör kapılarında, kapı kapanırken araya giren bir nesneyi algılayarak durur.
Güvenlik Sistemleri ve Otomasyon: Fabrikalarda, endüstriyel fotosel sensörleri makine otomasyonunda ürün geçişini veya konumunu algılamak için kullanılır.
3. Fotosel Çeşitleri ve Montaj İpuçları
Piyasada farklı özelliklere ve algılama mesafesine sahip fotosel çeşitleri mevcuttur.
Analog ve Dijital Fotoseller: Analog fotosel (LDR bazlı) en yaygınıdır. Dijital fotosel ise daha hassas ölçüm ve ayarlanabilir tepki süresi sunar.
Diğer Sensör Türleri: Işıkla birlikte hareket algılaması da istenen yerlerde (Sensörlü Lamba), Kızılötesi (IR) fotosel veya Ultrasonik fotosel ile entegre cihazlar kullanılır.
Montaj ve Kurulum: Fotosel montajı, cihazın ortam ışığını en iyi alabileceği, ancak kendi lambasının ışığından veya diğer parazit kaynaklardan etkilenmeyeceği bir yere yapılmalıdır. Bu, Fotosel ışığı algılamıyor ne yapmalıyım? gibi fotosel arızalarının önüne geçer. Fotosel bağlantısı nasıl yapılır sorusu için her zaman ürünün 220V fotosel bağlantı şemasına uyulmalıdır.
By-pass Seçeneği: Özellikle ticari uygulamalarda, bazı Dış mekan fotoseli modellerinde kısa devre başlığı (shorting cap) veya DIP anahtarları kullanılarak, fotoselin devreden çıkarılması (by-pass) mümkündür.
İster akıllı ev sistemleri için, ister uzun ömürlü dış mekan fotoselleri arayın; Ayarlanabilir fotosel modellerini tercih ederek ışığın açılma hassasiyetini kendinize göre belirleyebilirsiniz.
Fotoselli Ürünlere ve daha fazlasına endustriyelmarket.com aracılığıyla ulaşabilirsiniz.